دردسرهای رنگ مو
ما قصد نداریم که شما را از رنگ کردن و بی رنگ کردن موهایتان منصرف کنیم. اما خوب است که حقایقی را درباره رنگ موها بدانید و حداقل کمی احتیاط کنید.
رنگ کردن مو تنها متعلق به دنیای مدرن امروز نیست، بلکه از دیرباز بین مردم و بیشتر خانم‌ها رایج بوده است. اگرچه در گذشته درآوردن مو به رنگ‌های بنفش و آبی و صورتی، بلوطی و فندقی و... مرسوم نبود، اما یونانی‌ها در عهد باستان از حنا و انواع صابون‌های دست‌ساز برای تغییر رنگ موی خود و روشن کردن آن استفاده می‌کردند. رومیان نیز سلیقه‌ای متفاوت داشتند. آنها با پوست سبز گردو و برخی گیاهان دیگر موهایشان را تیره‌تر می‌کردند.
در هر حال امروزه رنگ‌های شیمیایی متنوع با طیف‌های وسیع رنگ به بازار عرضه شده و جای رنگ‌های طبیعی را گرفته‌اند. بعضی‌ها برای پوشاندن موهای سفید و بعضی دیگر برای زیباتر شدن موها از این رنگ‌ها استفاده می‌کنند.
رنگ طبیعی مو از کجا می‌آید؟
مو در حقیقت یکی از اجزای پوست است که جزو اصلی آن، پروتئینی به نام "کراتین" است. دو پروتئین دیگر نیز با نام‌های یوملانین و فائوملانین در مو وجود دارد که مسئول رنگ طبیعی موها هستند. رنگدانه یوملانین مسئول رنگ‌های تیره مشکی و قهوه‌ای و رنگدانه فائوملانین مسئول رنگ‌های قرمز تا زرد است. در واقع نسبت متفاوت این رنگدانه‌ها در هر فرد، باعث ظاهر شدن رنگ طبیعی و منحصر به فرد مو در او می‌شود. نبودن این رنگدانه‌ها سبب سفید شدن موها می‌شود.
رنگ موها را خوب بشناسید
برای شناخت بهتر رنگ موها بهتر است ابتدا انواع آنها را بشناسید. رنگ موهای شیمیایی در انواع موقت، نیمه‌دائمی و دائمی در بازار وجود دارند. رنگ‌های موقت به صورت یک لایه روی قشر خارجی مو قرار می‌گیرند و به ساقه مو نفوذ نمی‌کنند و همان‌طور که از نامشان پیداست، پس از مدتی، با دو سه بار شستشوی مو با شامپو از بین می‌روند. این رنگ‌ها سبب تحریک پوست سر و آلرژی نمی‌شوند و معمولا حساسیت‌زا نیستند و نسبت به سایر رنگ موها کم‌خطرترند.
رنگ موهای نیمه‌دائمی، از راه منافذ طبیعی به داخل ساقه مو نفوذ می‌کنند، ولی با 5 تا 6 بار شستشو معمولا از همان منافذ خارج می‌شوند و مو به رنگ طبیعی برمی‌گردد.
اما رنگ موهای دائمی که حاوی موادی مثل آمونیاک و پراکسید هیدروژن یا همان اکسیدان هستند، باعث تغییرات پایدار و غیرقابل برگشت مو می‌شوند و با نفوذ در ساختار مو، آن ‌را تخریب می‌کنند و با شستشو از بین نمی‌روند. این در حالی است که امروزه بیشتر رنگ‌های مو در بازار از این نوع هستند.
رنگ موهای دائمی با مو چه می‌کنند؟
رنگ موهای دائمی ترکیبات خاصی دارند که هر یک مسئول انجام وظیفه‌ای هستند. پارافنیلن دی‌آمین، آمونیاک، آب، کرم و اکسیدان از ترکیبات اصلی این رنگ مو‌ها محسوب می‌شوند.
آمونیاک که یک ماده قلیایی است وظیفه دارد قشر خارجی مو (یا همان کوتیکول) را بشکافد تا رنگ به داخل ساقه مو نفوذ کند و در حقیقت نقش کاتالیزور را در واکنش مو‌ها با رنگ دارد. سپس رنگ مو وارد ساقه مو می‌شود، رنگدانه‌های طبیعی مو را از بین می‌برد و رنگ جدید را جایگزین می‌کند.
پارافنیلین دی‌آمین که معمولا با مخفف PPD روی بسته‌بندی رنگ موها از آن اسم برده می‌شود، یک ترکیب حلقوی است که به علت ساختار شیمیایی‌اش به راحتی اکسید می‌شود. به همین سبب در مجاورت اکسیدان (پراکسید هیدروژن) ماده‌ای واسطه ایجاد می‌کند که با رنگدانه‌ها (‌گروه اینترنتی ارور ) ترکیب می‌شود و به دلیل حجیم شدن، داخل مو به دام می‌افتد و به راحتی از آن خارج نمی‌شود. به همین دلیل این رنگ موها دائمی‌اند.
اکسیدان نام شیمیایی پراکسید هیدروژن است که کار از بین بردن رنگ طبیعی و تسریع رنگ گرفتن موها را به عهده دارد. قدرت روشن‌کنندگی اکسیدان‌ها با 3 درجه مشخص می‌شود: اکسیدان 10 و 20 و 30 که اکسیدان 30 قدرت روشن‌کنندگی بیشتری دارد و طبعا موها را بیشتر تخریب می‌کند.
مگر حساسیت پوست صورت هم از رنگ مو است؟
گاه در افرادی که به این رنگ‌ها حساسیت دارند، واکنش‌های حساسیتی پوست در ناحیه صورت، گوش‌ها، گردن و نواحی بالای پیشانی به صورت قرمزی، پوسته‌ریزی، تاول و حتی قرمزی چشم‌ها ظاهر می‌شود، در حالی که بیشتر افراد، این واکنش‌ها را ناشی از رنگ مو نمی‌دانند. در واقع آنها می گویند اگر به رنگ مو حساسیت داشته باشند، باید پوست سرشان نیز دچار این عوارض شود. در حالی که وجود موها با ایجاد سپری باعث می‌شوند پوست کف سر کمتر آسیب ببیند، اما پوست اطراف آن بیشتر در معرض رنگ مو است و خطر بیشتری آنها را تهدید می‌کند.
من به رنگ مو حساسیت ندارم
یکی دیگر از باور‌های رایج، ولی نادرست در خصوص رنگ مو آن است که بعضی افراد گمان می‌کنند با یک بار استفاده از رنگ مو می‌توانند راجع به حساسیت داشتن یا نداشتن به آن قضاوت کنند. در حالی که واکنش‌های حساسیتی ممکن است در بار نخست مصرف رنگ مو خود را نشان ندهد، زیرا سیستم ایمنی هنوز نسبت به آنتی‌ژن جدید که همان مواد شیمیایی رنگ مو است، واکنشی نشان نداده است، اما با گذشت زمان، سیستم ایمنی بدن برای آن آنتی‌ژن، تولید آنتی‌بادی می‌کند و در دفعات بعدی مصرف، عوارض ناخوشایند آلرژی ظاهر می‌شود.
پیشگیری از آلرژی پیش از رنگ کردن مو
تست پوستی انواع رنگ مو تا حدی اهمیت دارد که سازمان بهداشت جهانی، تولیدکنندگان رنگ موها را مجاب کرده است توصیه به انجام این تست و هشدارهای لازم را روی بسته‌بندی محصولات خود حتما درج کنند. بنابراین برای پیشگیری از انواع آلرژی‌ها لازم است رنگ مو را 48 ساعت پیش از استفاده، روی بخش کوچکی از پوست دست گذاشته و پس از نیم ساعت بشویید. در صورتی که پس از 48 ساعت عارضه‌ای مثل قرمزی، تورم و پوسته پوسته شدن و تاول زدن مشاهده نشد، از رنگ مویتان استفاده کنید.
ثبات رنگ مو، نشانه مرغوبیت رنگ مو نیست
رنگ موهای دائمی و بادوام‌تر به سبب دارا بودن مواد شیمیایی بیشتر و قوی‌تر، هم زمینه آلرژی‌های پوستی را فراهم می‌کنند و هم ساختار مو را دستخوش تغییر بیشتری می‌نمایند. آمونیاک و اکسیدان که از مواد اصلی تشکیل‌دهنده این رنگ‌هاست، اگرچه سبب ثبات رنگ می‌شوند، اما پیوند‌های شیمیایی سولفید را در ساختار مو می‌شکنند و سبب شکنندگی، خشکی و تخریب ساقه مو و حتی گاه ریزش مو می‌شوند. جالب است بدانید رنگ‌های خیلی تیره، قرمز و گرم، مواد شیمیایی بیشتری دارند و مضرترند.
از سویی دیگر محققان معتقدند در کسانی که از رنگ مو‌های دائمی زیاد استفاده می‌کنند، میزان شیوع انواع سرطان‌ها به خصوص نوعی سرطان خون به نام لنفوم غیر هوچکین بیشتر است. البته این عوارض در افرادی که در سال 7، 8 بار موهایشان را رنگ می‌کنند، بیشتر است. لذا تا می‌توانید دفعات رنگ کردن خود را کاهش دهید.
آیا رنگ مو باعث سفید شدن موها می‌شود؟
گاهی افراد با دیدن ریشه‌های نورسته مو که به تازگی سفید شده است، گمان می‌کنند این مساله به سبب رنگ کردن موهاست و رنگ مو، موهای سفید را زیاد می‌کند. اگرچه مواد شیمیایی موجود در رنگ موهای دائمی باعث تغییر و تخریب رنگدانه‌های مو می‌شوند، اما این تخریب رنگدانه تنها در ساقه ی مو اتفاق می‌افتد و موهایی که پس از رنگ کردن می‌رویند، رنگشان تحت تاثیر رنگ مو نیست، زیرا رنگدانه موهای نورسته از داخل پوست تامین می‌شود.